Arbeidszorg

Arbeidszorgmedewerkers behouden tijdens de Arbeidszorg hun uitkering. Ze maken kennis met gestructureerde arbeid in een realistische werkomgeving, maar zonder de druk van een betaalde baan en een arbeidscontract. In het ideale geval vormt arbeidszorg een opstap naar betaalde arbeid.

Arbeidszorg is structureel verankerd in de regelgeving van de sociale werkplaatsen. Via het Meerbanenplan worden ook experimenten in sociale en beschutte werkplaatsen en mogelijke andere partners gefinancierd. In de zomer van 2018 is ook een project activerende arbeidszorg opgestart. De VDAB leidt potentiële arbeidszorgmedewerkers toe naar de arbeidszorgplaatsen.
 

KANSEN GEVEN

In het kader van het Vlaams regeerakkoord 2009-2014 hebben de ministers van Sociale Economie, Werk en Welzijn een visietekst ‘Van arbeidszorg naar een nieuw geïntegreerd beleidskader: W²’ opgesteld. Daarmee wilden ze de samenwerking tussen de beleidsdomeinen versterken. Het doel: geïntegreerde werk- en welzijnstrajecten realiseren voor mensen die niet, niet meer of nog niet kunnen deelnemen aan de arbeidsmarkt. De Vlaamse Regering schaarde zich op 1 juli 2011 achter de principes van de visietekst.

Het uitgangspunt is dat mensen ondanks een handicap, beperkingen of problemen ook competenties hebben en kunnen groeien. De visietekst gaat dan ook verder dan arbeidszorg: ze omvat ook trajecten voor personen met een behoefte aan werk en zorg (MMPP, mensen in armoede en zo meer). Daarnaast streeft de tekst naar een sterkere link met de geestelijke gezondheidszorg. Die evolueert naar zorgcircuits en zorgnetwerken (de zogenaamde ‘artikel 107-hervorming’). De hervorming besteedt expliciet aandacht aan psychosociale rehabilitatiemodellen, die mensen met psychische problemen de kans geven om zich opnieuw in de maatschappij en het beroepsleven te integreren.
 

KLAAR VOOR DE TOEKOMST

Het Vlaams regeerakkoord 2014-2019 engageert zich om het decreet werk- en zorgtrajecten effectief uit te voeren, binnen de budgettaire ruimte. Op 2 februari 2018 gaf de Vlaamse Regering haar definitieve goedkeuring aan het uitvoeringsbesluit.

Het werk- en zorgdecreet voorziet drie soorten ondersteuning voor mensen die niet, nog niet of niet meer betaald aan de slag kunnen:

• Activeringstrajecten zijn voortrajecten voor mensen die op middellange termijn naar een baan kunnen evolueren. Een casemanager Werk en een casemanager Zorg stippelen samen met de deelnemer een trajectplan uit. Dat omvat begeleiding naar en op de werkvloer en genoeg zorg om die arbeidsdeelname te ondersteunen. Een partnerschap van organisaties staat in voor de uitvoering van de acties.
• Trajecten maatschappelijke oriëntatie zijn bedoeld voor werkzoekenden die vrijwel onmogelijk naar het reguliere of beschermde arbeidscircuit kunnen doorstromen. Zij worden begeleid naar passende ondersteuning op het vlak van zorg en welzijn. De trajecten worden niet uitgevoerd via het werk- en zorgdecreet maar via een pilootproject binnen het Geïntegreerd Breed Onthaal. Daarin werkt het CAW samen met het OCMW en de diensten Maatschappelijk Werk van de ziekenfondsen.
• Arbeidsmatige activiteiten zijn onbetaalde activiteiten waarmee deelnemers de latente functies van arbeid, zoals zingeving en structuur, kunnen ervaren. Ze worden binnen het beleidsdomein WVG georganiseerd.

Binnen het werk-zorg kader kunnen vanaf 16 juli 2018 activeringstrajecten uitgevoerd worden. Dit zijn tijdelijke trajecten van maximaal 18 maanden waarin aan mensen met MMPPS problemen een werkbegeleiding én een zorgbegeleiding wordt aangeboden met als doel om hen (opnieuw) te lanceren naar betaalde arbeid (met of zonder ondersteuning). Activeringsstages - bijvoorbeeld bij sociale economiebedrijven - nemen in deze trajecten een belangrijke plaats in.

Ook binnen de arbeidsmatige activiteiten kan een sociale-economieonderneming zowel werkvloer als begeleider zijn.

Meer informatie over de uitvoering van het decreet vind je via vdab.be/werk-en-zorg.

Om het regelgevende kader rond arbeidszorg in de sociale economie meer activerend vorm te kunnen geven, wordt met de oproep activerende arbeidszorg geëxperimenteerd op het vlak van doelgroep, aanwervingsengagementen en tijdsduur.

Waar?

Maatwerkbedrijven (en Samenwerkingsverbanden)

In november 2001 wijzigde het decreet inzake sociale werkplaatsen. Initiatieven met een erkenning voor minstens tien voltijdse arbeidsplaatsen kunnen een beroep doen op een omkaderingspremie voor de begeleiding van arbeidszorgmedewerkers. Eind 2017 waren 78 VTE gesubsidieerde omkaderingspersoneelsleden toegekend aan zestig voormalige sociale werkplaatsen (nu maatwerkbedrijven). 

Op 20 juli 2006 besliste de Vlaamse Regering het aanbod ook open te stellen voor beschutte werkplaatsen. Die beslissing kadert in het Meerbanenplan ‘Samen voor meer banen'. Ook samenwerkingsverbanden waarbij minstens één toenmalige sociale werkplaats en/of toenmalige  beschutte werkplaats betrokken is, zijn wettelijk mogelijk. De voorziene subsidies volstaan voor de omkadering door 37 VTE begeleiders. ook een aantal andere organisaties -bijvoorbeeld uit de Lokale Dienstenconomie- zijn hieraan verbonden door middel van samenwerkingsverbanden.

Daarnaast is er sinds 16 juli 2018 een project activerende arbeidszorg opgestart dat voor een totaal van 31,5 VTE begeleiders plaatsen toekende aan maatwerkbedrijven. Ook bestaande samenwerkingsverbanden (tussen een maatwerkbedrijf en een of meer andere organisaties) konden hierop intekenen. 

Een  omkaderingspersoneelslid staat telkens in voor vijf VTE arbeidszorgmedewerkers.

Wie?

WERKGEVERS

Erkende maatwerkbedrijven kunnen aanspraak maken op subsidies. Als penhouder in samenwerkingsverbanden zijn het ook de maatwerkbedrijven die waar nodig de subsidies verdelen tussen de andere leden van het samenwerkingsverband. 

WERKNEMERS

Arbeidszorgmedewerkers zijn mensen die om persoons- of maatschappijgebonden redenen niet of niet meer kunnen werken in het reguliere of beschermde arbeidscircuit. Ze voeren activiteiten uit die kansen bieden tot sociale interactie. Ze raken terug vertrouwd met een werkvloer en op die manier participeren ze zo opnieuw aan de samenleving.

De activerende arbeidszorg beoogt mensen die bij instroom nog niet klaar zijn voor een contract in het beschermd circuit, maar van wie de VDAB (of zijn gemandateerde) inschat dat zij na een korte periode van activerende arbeidszorg wel naar betaalde tewerkstelling binnen de sociale economie kunnen doorstromen.

Procedure

Subsidies aanvragen is niet altijd mogelijk. Als er budget beschikbaar is, wordt dit via een oproep bekendgemaakt.

Formulieren

Wetgevend kader

• Besluit van de Vlaamse Regering van 8 december 1998 tot uitvoering van het decreet inzake sociale werkplaatsen.
• Ministerieel besluit experiment
• Ministerieel besluit activerende arbeidszorg

Je vindt de volledige (gecoördineerde) tekst van de besluiten in de Vlaamse Codex.