Financiële ondersteuning op maat
Financiering neemt een belangrijke plaats in binnen de ondersteuning van de sociale economie in Vlaanderen. Wat doen kredietverstrekker SIFO en participatiefonds Trividend?
Sociaal investeringsfonds (SIFO)
Kredietverlening
Het Sociaal Investeringsfonds (SIFO) werd opgericht binnen Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV) en is actief sinds 20 maart 2009. Het fonds voorziet voordelige leningen voor sociale-economiebedrijven in het Vlaamse Gewest. Het verstrekt die leningen niet rechtstreeks, maar kent ‘trekkingsrechten’ toe aan door haar erkende instellingen die organisaties uit de sociale economie financieren (‘erkende financiers’).
De uitoefening van trekkingsrechten geeft erkende financiers de kans om bij SIFO ‘solidaire cofinanciering’ te verkrijgen. Daarmee kunnen ze, in combinatie met hun eigen middelen, investeringen in de sociale economie financieren. De solidaire cofinanciering vanuit het SIFO bedraagt maximaal twee derde van het totale krediet.
Zo werkt de kredietverlening van het SIFO:
Erkende financiers
Financiers kunnen door PFV/PMV erkend worden. Als een financier zo’n erkenning heeft bekomen, dan kan hij middelen uit het SIFO verkrijgen en deze -samen met de eigen middelen- inzetten voor de financiering van sociale-economieondernemingen. Wie als financier erkend wil worden door het SIFO, kan een aanvraag indienen bij het fonds. Dat beslist uiterlijk twee maanden na ontvangst van het dossier over de aanvraag. Een erkenning blijft drie jaar geldig en kan nadien (mits goedkeuring) verlengd worden.
Bij deze erkende financiers kan je terecht met je aanvraag voor een financiering:
- Trividend
- Hefboom
- Socrowd
Trekkingsrechten: een theoretisch recht op middelen
Elke financier moet vooraf inschatten op welk bedrag van solidaire cofinanciering hij dat jaar een beroep zal doen. Het SIFO kent de erkende financiers eenmaal per jaar een standaardpakket aan trekkingsrechten toe op basis van de gemaakte inschatting. Trekkingsrechten blijven één jaar geldig. Er is geen vergoeding op verschuldigd. Extra trekkingsrechten aanvragen in de loop van het jaar kan alleen met een grondige motivering.
Bedrag
Het kredietbedrag dat een erkende financier in een concreet dossier aan het SIFO vraagt, bedraagt maximaal 350.000 euro. Een door het fonds erkend kredietcomité behandelt de aanvraagdossiers en keurt ze desgevallend goed. Voor financieringsbedragen van meer dan 350.000 euro zal het strategisch comité van het fonds onderzoeken of de erkende financier voor dergelijke dossiers zijn trekkingsrechten kan gebruiken om solidaire cofinanciering te verkrijgen.
Begunstigden van de kredieten
De aangevraagde financieringen zijn altijd bestemd voor investeringen in het Vlaamse Gewest van een in het Vlaamse Gewest gelegen exploitatiezetel. Er zijn twee types mogelijke begunstigden.
(1) ’Statische’ begunstigden:
- Maatwerkbedrijven,
- Lokale-diensteneconomieondernemingen (voor investeringen die van toepassing zijn op de LDE-sui generis),
- Activiteitencoöperaties.
(2) Organisaties die de beginselen van de sociale economie als leidraad nemen in hun maatschappelijke doelstellingen, maar niet binnen de groep van statische begunstigden vallen.
Of type 2 van toepassing is, wordt bepaald aan de hand van het decreet van 17/02/2012 betreffende de ondersteuning van het ondernemerschap op het vlak van de sociale economie en de stimulering van het maatschappelijk verantwoord ondernemen.
De onderneming moet dan aan enkele voorwaarden voldoen:
A) In haar doelstellingen de realisatie van alle onderstaande maatschappelijke meerwaarden en principes vooropstellen:
- Creatie en behoud van tewerkstelling, versterking van competenties ter bevordering van duurzame loopbanen en waar mogelijk doorstroom binnen de sociale economie en naar het normale economische circuit. De aandacht gaat naar de arbeidsmarktpositie van mensen uit de kansengroepen, emancipatie en integratie.
- Voorrang van arbeid op kapitaal bij de verdeling van de opbrengsten, waarbij de opbrengsten geen doel op zich vormen, maar een middel zijn om maatschappelijke doelstellingen te realiseren.
- Democratische besluitvorming, waarbij betrokkenen inspraak krijgen in het beleid van de onderneming en gestimuleerd worden om daar gebruik van te maken.
- Maximale transparantie, onder meer op het vlak van het algemene beleid, de financiën en de interne en externe relaties.
- Kwaliteit van de relaties: bij externe relaties wordt gestreefd naar een win-win-partnerschap, waarbij de kosten en de baten gelijk worden verdeeld volgens gelijkwaardigheid en transparantie. Bij interne relaties gaat de aandacht naar de kansen op persoonlijke ontwikkeling, non-discriminatie en arbeidsvoorwaarden van het personeel.
- Maatschappelijke inbedding, door in dialoog te treden met de lokale gemeenschap en niet-gouvernementele organisaties op het werkterrein, door netwerkvorming en samenwerking.
B) Goederen produceren en diensten leveren waarvoor bestaande en toekomstige klanten en behoeften bestaan, waarbij wordt gestreefd naar continuïteit, rendabiliteit en maximale efficiëntie bij de inzet van de middelen.
De dossiers die onder deze categorie vallen, gaan ter goedkeuring naar het strategisch comité van het SIFO. Erkende coöperaties, vennootschappen met sociaal oogmerk en bedrijven met een SINE-erkenning werden niet als afzonderlijke categorieën opgenomen. Zij worden ondergebracht in de tweede categorie, die gebaseerd is op de definitie van sociale economie. Ze moeten dan wel aan de opgesomde voorwaarden voldoen.
Vergoeding aan het SIFO
Een erkende financier betaalt voor de ontvangen solidaire cofinanciering een vergoeding aan het SIFO. Die bedraagt de helft van de vergoeding die de erkende financier ontvangt voor de solidaire cofinanciering van het specifieke dossier, zolang deze marktconform is.
Aan dit principe kan ook voldaan worden door een duidelijke link te leggen met organisaties in de sociale economie.
Microfinanciering
Binnen het SIFO is er ook een systeem van microkredietverlening. Elke erkende financier kan in het kader van het SIFO microfinanciering aanbieden. De microfinanciering is bedoeld voor kwetsbare (kandidaat-)ondernemers, die geen toegang hebben tot een aangepast bankkrediet.
De modaliteiten zijn:
- Het maximumbedrag van het krediet bedraagt 25.000 euro, conform de Europese definitie van microfinanciering. Maximaal de helft wordt gefinancierd door middelen vanuit het SIFO.
- Het doelpubliek van de microkredieten bestaat uit (kandidaat-)ondernemers die een economisch project willen uitbouwen, maar moeilijkheden hebben om financiële middelen te bekomen. Dat kan te wijten zijn aan hun persoonlijke financiële toestand, waardoor ze geen toegang hebben tot bankkredieten, of aan het feit dat ze tot een kansengroep behoren (personen die sociale steun genieten, een leefloon of een werkloosheidsvergoeding ontvangen of deel uitmaken van een gezin dat onvoldoende inkomsten heeft om in zijn levensonderhoud te voorzien). Als voorwaarde voor het microkrediet geldt dat de slaagkansen van het project positief worden geëvalueerd.
- De vergoeding die de erkende financier aan het SIFO betaalt op de ontvangen cofinanciering volgt dezelfde regeling als bij de andere SIFO-kredieten. Ze bedraagt de helft van de vergoeding die de erkende financier op zijn beurt van de kredietnemer ontvangt voor de geleverde cofinanciering.
- De opmaak van het businessplan voor het dossier wordt begeleid door een adviesbureau, een erkende financier of een activiteitencoöperatie.
- Het dossier wordt na goedkeuring door het strategisch comité twee jaar verplicht begeleid en opgevolgd.
- De erkende financier sluit een afzonderlijke overeenkomst met het SIFO waarin de modaliteiten van de SIFO-microfinanciering worden bepaald.
Participatiefonds Trividend
Trividend is een Vlaams participatiefonds voor de sociale economie. Het werd opgericht in 2001 als een publiek-private samenwerking tussen de overheid, private partners en actoren uit de sociale economie. Het fonds vindt zijn rechtsgrond in het besluit van de Vlaamse Regering houdende een impuls- en ondersteuningsprogramma van de meerwaardeneconomie (2000).
Wat doet Trividend?
Trividend wil kleine en middelgrote ondernemingen binnen de meerwaardeneconomie een optimale kans geven om een onderneming op te starten of uit te bouwen. Het fonds doet dat door hen tijdelijk een eigen vermogen ter beschikking te stellen, gekoppeld aan een actieve bestuurdersrol.
Als participatiefonds biedt Trividend kapitaalparticipaties en achtergestelde leningen aan sociale ondernemers, zowel vennootschappen als vzw’s. Het fonds hanteert voor de eigen inbreng een plafond van 150.000 euro per klant. Deze inbreng door Trividend bedraagt in regel niet meer dan 49 procent van de totale kost.